Rozważanie na Niedzielę: O żołnierzach wyklętych

Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!

„Było ich niemal 180 tysięcy — księża bezpośrednio po koszmarze niemieckiej okupacji podjęli walkę przeciwko kolejnemu zniewoleniu Polski, tym razem przez sowiecki komunizm. Od 2012 roku corocznie 1 marca oddajemy im hołd.

Koc, piecyk żelazny, gliniany garnek, lampa naftowa i dwie lampki na baterie — w takich spartańskich warunkach ukrywał się w prowizorycznym bunkrze leśnym młody Józef Boś „Lot”. Po tym, jak latem 1952 roku ubecy aresztowali kilku wspierających go mężczyzn, jego dni były policzone. 11 września zginął w obławie koło wsi Krzepocin na Pomorzu Zachodnim. W raportach bezpieki czytamy o nim: „groźny bandyta”, „niebezpieczny dywersant". Dziś o takich jak on mówimy z uznaniem: Żołnierze Wyklęci. Obchodzony 1 marca Narodowy Dzień Pamięci „Žołnierzy Wyklętych” to oddanie hołdu prawdziwej elicie elit — ludziom, którzy w Ojczyźnie opanowanej przez wojska sowieckie frwali — nieraz przez kilka lub więcej lat – w aktywnym oporze przeciwko najeźdźcom.

Nierzadko z bronią w ręku, jak Józef Boś, w wielu zaś przypadkach jako logistycy, łącznicy, wywiadowcy, drukarze i kolporterzy podziemnej prasy. Wywodzili się z rómych nurtów politycznych. Ich wspólnym mianownikiem była nierówna walka o wolną Polskę — przeciwko komunistycznemu zniewoleniu.

Totalitarna władza, przeciwko której podnieśli rękę, nazywała ich wrogami ludu, krzeb a w anonimowych dołach i próbowała wymazać z historii. Dziś przywracamy nowej pamięci i staramy się odnaleźć ich doczesne szczątki. W przypadku Józefa Bosia poszukiwania prowadzone przez IPN zakończyły się sukcesem. 22 lipca ubiegłego roku rodzina otrzymała notę identyfikacyjną. Takie chwile utwierdzają w przekonaniu, że nasza praca ma głęboki sens”. — napisał dr Karol Nawrocki Prezes IPN. W DODATKU HISTORYCZNYM zamieszczonym w „Naszym Dzienniku” z dnia 1 marca 2023 r.

GLORIA VICTIS

„Zwycięstwo będzie twoją nagrodą”

Takie słowa słyszał żołnierz AK w odpowiedzi po złożeniu przysięgi. Walczyli, by wygrać, czekali na zwycięstwo, a więc na Polskę wolną i suwerenną. Jednak inaczej potoczyły się losy wojny. Kresy wcielono do ZSRS, w reszcie kraju Sowieci zainstalowali poddańczy rząd.

Ci, którzy dotychczas walczyli z Niemcami, teraz byli bezwzględnie prześladowani przez NKWD i UB. Po raz pierwszy miano Žołnierz Wyklęty nadano w trakcie prezentacji w całej Polsce specjalnej wystawy o powojennym podziemiu w 1993 roku. Słowa te zostały użyte, gdy Sejm RP ustanawiał w 2011 roku dzień 1 marca Narodowym Dniem Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. Wyklęci , bo skazani zostali na wyniszczenie, zarówno fizyczne, jak i wymazanie z pamięci. Byli zabijani torturowani, skazywani na karę śmierci („Nil", Pilecki i inni) lub wieloletnie więzienie , mieli na sobie piętno „bandyty”. Dążono do tego, że najlepiej będzie , żeby o nich zapomniano . Stąd przemilczano ich historie życia, chowano ich ciała w bezimiennych grobach. Zbigniew Herbert w swoim wierszu „Wilki” napisał „Ponieważ żyli prawem wilka, historia o nich głucho milczy”. Dopiero z chwilą odzyskania przez Polskę niepodległości można było przerwać milczenie, powstają książki, filmy, ekshumowane i godnie chowane są ciała anarłych i zamordowanych bohaterów Żołnierze Wyklęci przestali być wyklęci. Partyzantka leśna była tylko jednym z elementów podziemia niepodległościowego we wspomnianej na wstępie liczby 180 tysięcy osób. W tej ilości znajdowało się ok. 17 tysięcy w oddziałach partyzanckich. Prawie 90% Wyklętych to nie „leśni”, ale osoby będące w głębokiej konspiracji: wywiadowcy, łącznicy, kolporterzy i drukarze.

Ostatni, czwarty Zarząd Główny WiN został rozbity Przezokupanta i UB jesienią 1947 roku, a datę 1 marca 1951 r. wykonania wyroków śmierci najego przywódcach uznano za symboliczny koniec zorganizowanego podziemia. Dlatego właśnie 1 marca obchodzimy Dzień „Žołnierzy Wyklętych”. Z działań zbrojnych podziemia niepodległościowego należy wymienić: uwalnianie więźniów rozbrajanie posterunków, rozstrzeliwanie ubeków, organizowanie przerzutów przez granice, utrzymywamie szlaków kurierskich. Z rąk podziemia zginęło ok. 12 tysięcy funkcjonariuszy UB, MO, KBW, ORMO WP oraz około tysiąca enkawudzistów. Pisał dr Michał Wenklar z IPN Kraków.

Ciekawie opisała dzieje antykomunisty Józefa Bosia w wyżej wspomnianym DODATKU. Pani dr Sylwia Karowicz — Bienias z Biura Badań Historycznych IPN. Jego antykomunistyczna działalność polegała przede wszystkim na pogadankach z rolnikami, zastraszaniu działaczy komunistycznych, akcjach ulotkowych zniszczenie plantacji pomidorów oraz zabicie owiec w spółdzielniach produkcyjnych (polskich odpowiednikach kołchozów i sowchozów w ZSRR) Postanowiono go jednak wyeliminować jako „wroga”. Z chaotycmej dokumentacji w UB wynika, że niezwykle inteligentny „wróg” był tak gro"' dla funkcjonariuszy, że posterunki MO barykadowały się przed nim na noc, ponieważ był on jednocześnie wszędzie i nigdzie. W końcu został wytropiony i 11 września 1952 roku zastrzelony przy wejściu do swojej kryjówki w lesie, na północ od wsi Krzepocin. Badający dokumentację UB dotyczącą jego śmierci stwierdzili, że śmierć Bosia była zaplanowaną egzekucją. Poszukiwania ciała wyklętego prawie 70 lat. Ciało zostało znalezione niedawno, ukryte pod innymi pochówkami na cmentarzu Centralnym w Szczecinie.

Rodzina zamordowanego przez UB bohatera 22 lipca 2022 roku otrzymała notę identyfikacyjną (wśród 30 — tu wręczonych w Belwederze — bliskim odnalezionych ofiar komunizmu). 8 marca 2023 roku odbyła się kolejna uroczystość, podczas której ujawniono nazwiska dwudziestu ofiar, których szczątki odnalazł zespół Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN. Motto towarzyszące Zespołowi pod kierownictwem profesora Krzysztofa Szwagrzyka brzmi: „Powracamy po Swoich, aby nikogo nie pozostawić na polu bitwy”.

Czesław Robak