Rozważanie na Niedzielę – Pielgrzymka do kujawskiej Jerozolimy

Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!

Tym razem, chociaż wirtualnie, odwiedzimy Pakość na Pałukach. O Pakości leżącej na Pałukach wzmiankują dokumenty z 1243 roku, zaś w XIV wieku miejscowość ta miała już prawa miejskie. Obecnie słynie jako Kujawska Jerozolima, bo znajdująca się w niej Kalwaria jest w Polsce drugą co do wielkości po Zebrzydowskiej. Golgotę w Pakości postanowił wybudować ksiądz proboszcz Wojciech Kęsicki, aby wzmocnić wiarę mieszkańców w czasie inwazji husytów.

Wiosną 1628 roku po raz pierwszy została odprawiona Droga Krzyżowa wśród rozlewisk Noteci. Stacje na tej drodze były oznaczone krzyżami, a w następnym roku stanęły tam już Kaplice. Grunt pod budowę Kaplic podarowali ówcześni właściciele tych ziem i miasta Państwo Działyńscy, a opiekę nad tym dziełem od 1647 roku objęli franciszkanie reformaci. Dróżki Kalwarii zostały wytyczone według sugestii zakonnika z Niderlandów Christiana Adrichomiusa. Zakonnik ten zasłynął również z autorstwa książki wydanej w Kolonii w XVI wieku, opisującej mękę Chrystusa.

Na lewym brzegu Noteci wyobrażającej Cedron wznosi się Góra Oliwna i Ogrójec, a na prawym Syjon i Golgota.

Łącznie Kalwarię Pakoską budowano przez 60 lat, w wyniku czego powstało wówczas: 24 Kaplice i Kościół Ukrzyżowania z Golgotą w głównym ołtarzu. Po bokach Chrystusa przedstawiono ukrzyżowanych łotrów. Dróżki Kalwaryjskie liczą 4 kilometry długości.

W 1671 roku do Pakości sprowadzono relikwie Krzyża Świętego i dotychczas te relikwie są największą cząstką relikwii Krzyża Świętego w Polsce. Kult tych relikwii uroczyście został potwierdzony przez księdza biskupa Stanisława Dzianotta w dniu 12 września 1671 roku, a w 1678 roku Kalwaria uzyskała przywilej odpustu. Rozpoczął się więc kult pielgrzymkowy na dużą skalę. Przybywały tam wielotysięczne pielgrzymki z Wielkopolski, Kujaw i Mazowsza oraz z Litwy, Czech i Niemiec.

W 1680 roku wybudowano przy klasztornym kościele Św. Bonawentury mieszczącym się w skrzydle pałacu Działyńskich, Kaplicę poświęconą Bożej Rodzicielce. Niestety, jak wiele innych w Polsce będącej pod zaborami klasztor franciszkański został przez zaborcę zlikwidowany w 1837 roku, a Kalwaria Pakoska popadła w ruinę zaś Kaplice Drogi Krzyżowej zostały odnowione dopiero w latach 20. XX wieku. Po prawie stu latach w 1931 roku mogli powrócić Franciszkanie, ale nie do dawnego klasztoru, tylko do klasztorku przy kościele Ukrzyżowania.

W chwili obecnej Kujawska Jerozolima od roku 2000 jest ustanowiona jako Sanktuarium, a cała Droga Krzyżowa została poddana starannej renowacji. Dziś to miejsce promowane jako Park Kultury Kalwarii Pakoskiej.

Najwięcej pielgrzymów przybywa tam w Wielki Czwartek i w Wielki Piątek oraz na odpust w Święto Podwyższenia Krzyża Świętego. Uroczystości odpustowe rozpoczynają się w sobotę wieczorną Drogą Krzyżową, a w niedzielę na sumę przynoszone są w procesji Relikwie Krzyża Świętego w pięknym siedemnastowiecznym relikwiarzu  – krucyfiksie.

Również wielu wiernych przybywa tam w Wielkim Poście, jak również w Święto Znalezienia Krzyża Świętego w dniu 3 maja każdego roku.

W pobliżu Pakości znajdują się jeszcze:

Biskupin (39 km na zachód) – słynne festyny archeologiczne.

Wenecja (33 km na wschód) – wieś słynna od postaci tzw. Krwawego Diabła Weneckiego . Statek wożący turystów po Jeziorze Biskupińskim też nazwano „Diabeł Wenecki”.

Inowrocław (14 km na wschód) – miasto słynące z wydobycia soli oraz jako uzdrowisko z tężniami (największe po Ciechocinku).

To opracowanie powstało na skutek inspiracji zaczerpniętej z czasopisma „Nasz Dziennik” – Dział „W Ogrodzie Maryi”.

Czesław Robak.