Rozważanie na Niedzielę: Kalwaria Pacławska

Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!

W trakcie dzisiejszego rozważania znajdziemy się w pięknym zakątku Podkarpacia w dolinie rzeki Wiar, mającej swe źródła na Ukrainie. Właśnie na wzgórzu w dolinie tej rzeki staraniem kasztelana lwowskiego Aleksandra Maksymiliana Fredry  w XVII wieku powstała kolejna z łańcucha twierdz obronnych, twierdza budowana dla obrony przed atakującymi Polskę ze wschodu Tatarami. Wcześniej Fredro odbył pielgrzymkę do Ziemi Świętej i po powrocie stamtąd postanowił, na wzór Jerozolimy ,zbudować „Jerozolimę Wschodu”. I tak się stało!

Kalwaria Pacławska stała się ogniwem łańcucha twierdz obronnych. Zbudowany tam Kościół i Klasztor otoczono pierścieniem bastionowym z fosą, co z lotu ptaka przypominało gwiazdę. Do Kościoła trafił cudowny wizerunek Matki Bożej, który wcześniej znajdował się w Kamieńcu Podolskim. Na miejsce kultu Męki Pańskiej wybrano teren przypominający Jerozolimę. Rzeka Wiar stała się Cedronem płynącym w Dolinie Jozafata. Po obu stronach rzeki na wzgórzach: Górze Oliwnej i Golgocie postawiono początkowo Krzyże, a następnie zbudowano drewniane Kaplice. Za czasów Fredry było ich 28, połączonych dróżkami. Maksymilian Fredro sprowadził franciszkanów konwentualnych, którzy swoją posługę duszpasterską pełnią tu do dziś.

Po śmierci Fredry (1679 r.) Kalwaria zaczęła upadać, ale uratował ją cześnik z Przemyśla Szczepan Józef Dwernicki. W latach 1770 – 1775 wymurowano Kościół i Klasztor, wzniesiono 20 nowych Kaplic, których ilość zwiększała się  aż do 1875 roku. Obecnie jest ich 41 w tym 35 murowanych i 6 drewnianych. Dwernicki po śmierci spoczął w krypcie Kościoła jako zasłużony fundator.

Większość Kaplic służy do rozważania Męki Pańskiej, ale są też Kaplice poświęcone Matce Bożej Bolesnej. Architektonicznie najciekawsze są: Kaplica Zaśnięcia, Kaplica Pogrzebu, Wniebowzięcia, Ratusz, Dom Kajfasza, Dom Matki Bożej, Grób Matki Bożej Bolesnej, Ukrzyżowanie, Pustelnia Marii Magdaleny (miejsce pielgrzymowania młodych planujących małżeństwo).

Wewnątrz Świątyni jest cudowny obraz Matki Bożej Słuchającej. Namalowano Ją wśród obłoków, z wyraźnie widocznym prawym uchem, w prawej ręce trzyma berło, lewą czule otacza Syna, który jedną ręką błogosławi, a w drugiej trzyma jabłko królewskie w postaci kuli ziemskiej zwieńczonej Krzyżem. W czasie II wojny światowej obraz odbył długą tułaczkę, dotarł nawet do Krakowa i dopiero po wojnie wrócił do Kalwarii. Przybywały tu przez wszystkie lata i nadal przybywają liczne pielgrzymki i to z różnych obrządków: rzymskiego, ormiańskiego, greckokatolickiego.

Główny odpust trwa pięć dni, ostatni dzień to 15 sierpnia. Wielkim przeżyciem jest Misterium Męki Pańskiej odgrywane w Niedziele Palmową; Wielki Czwartek i Wielki Piątek.

 We wnętrzu Świątyni znajduje się Sarkofag franciszkanina Wenantego Katarzyńca, który już za życia cieszył się opinią świętości, a po śmierci stał się dla wielu niezawodnym orędownikiem u Boga. Żył w latach 1889 – 1921. Ukończył Seminarium Nauczycielskie a następnie wstąpił do zakonu franciszkanów we Lwowie. Po przyjęciu święceń kapłańskich pracował w parafii w Czyszkach. Parafianie wspominali go jako świętego kapłana. Ludzi uderzała jego skromność i pobożność. Głosił proste i jasne kazania. Wielu znalazło w nim wspaniałego spowiednika. „Od konfesjonału, po spowiedzi u niego, odchodziło się dziwnie podniesionym na duchu. Kazań jego słuchałem ze szczerą uwagą bo były jasne, praktyczne i głęboko wnikające w duszę” – tak wspominał parafianin Franciszek Pałka. Dlatego ci, którzy go znali, po jego śmierci nie modlili się za niego tylko do niego, aby wstawiał się za nimi u miłosiernego Boga. (Książka „Wenanty Katarzyniec. Świadectwa”).

Po krótkiej pracy w parafii został przeniesiony do Seminarium we Lwowie, tam został magistrem nowicjatu, był wspaniałym wychowawcą dla kleryków. Wśród świadectw jest też głos świętego Maksymiliana Kolbego. Mimo że spotkał Wenantego tylko kilka razy, ale , jak sam napisał- „te kilka chwil, które przy nim spędziłem, niezatarte, a błogie pozostawiły we mnie wrażenie”.

Szczególnie wymowną rolę odegrał w związku z początkami „Rycerza Niepokalanej”. Ojciec Wenanty popierał wydawanie tego czasopisma, chociaż brakowało na nie środków finansowych. Nie doczekał jednak pierwszego numeru, gdyż zmarł z powodu gruźlicy. O. Maksymilian zachęcał do modlitwy do Matki Bożej za przyczyną o. Wenantego i z radością mógł doświadczyć cudu uzyskania funduszy zarówno na pierwszy numer, a potem szczęśliwie wychodziły kolejne numery „Rycerza Niepokalanej”. I właśnie w tym czasopiśmie o. Maksymilian zaczął prezentować postać o. Katarzyńca.

W książce Tomasza Terlikowskiego „Wenanty Katarzyniec.Polski Szarbel” duszpasterz  o. Edward Staniukiewicz w przedmowie napisał :„Gdyby przełożeni zakonni nie skierowali o. Wenantego Katarzyńca do Kalwarii Pacławskiej w czasie jego choroby, a na kilka miesięcy przed jego śmiercią nie  przenieśli go do Lwowa. Dzisiaj nie mielibyśmy jego grobu w tym cudownym, wybranym przez Boga miejscu. Jego życie, choć krótkie, było przepełnione głęboką wiarą w Boga oraz dobrocią i miłością do ludzi. Zdążając w ciszy i zadumie przed cudowny obraz Matki Bożej Kalwaryjskiej, nie sposób nie przyklęknąć przy sarkofagu tego, dla którego już dawno ten niezmącony skrawek ziemi wybrał Bóg”.

Zachęcam wszystkich zainteresowanych do odwiedzenia Sanktuarium w Kalwarii Pacławskiej na Ziemi Przemyskiej i do modlitwy o rychłe wyniesienie na ołtarze Sługi Bożego Wenantego Katarzyńca, a zapewniam, że warto to będzie uczynić. (Proces beatyfikacyjny rozpoczęto w 1950 roku).

Czesław Robak