Rozważanie na Niedzielę: O Wawelu

Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!

Tym razem udajemy się do Krakowa na Wawel. Wzgórze Wawelskie jako ośrodek władzy zaistniało już w X wieku. Wskazuje na to ślad po rezydencji książęcej, odkryty dopiero w 1917 roku w postaci rotundy NMP  Kaplicy Pałacowej. Zamek gotycki powstał za Kazimierza Wielkiego. Wzniesiono tam wówczas okazałą warownię. Władysław Jagiełło rozbudował zamek. Powstała wtedy wieża Duńska i Kurza Stopa (pałacowa toaleta). W XVI wieku Zygmunt Stary zarządził przebudowę Zamku. Powstał wtedy obszerny dziedziniec okolony trójkondygnacyjnymi krużgankami. We wnętrzu powstały kolejne komnaty i sale (np. Tronowa i inne). Ozdobę komnat stanowiły słynne arrasy zamówione przez króla Zygmunta Augusta w warsztatach tkackich w Brukseli (zachowało się ich 142). Po tragicznym pożarze Wawelu w 1595 roku król Zygmunt III Waza przeniósł stolicę do Warszawy.

Dla zwiedzających Wawel godne uwagi są reprezentacyjne komnaty królewskie, Skarbiec Koronny ze słynnym mieczem koronacyjnym – Szczerbcem i Zbrojownia, trofea krzyżackie zdobyte pod Grunwaldem, trofea przywiezione przez Jana III Sobieskiego z odsieczy wiedeńskiej. Dla dzieci atrakcją jest wawelski smok w Smoczej  Jamie.

Głównymi uroczystościami są:

8 maja – Msza św. ku czci św. Stanisława.

Pierwsza niedziela po 8 maja – procesja z Wawelu na Skałkę z relikwiami św. Stanisława.

8 czerwca – Msza św. ku czci św. Jadwigi.

Uroczystość Bożego Ciała – Msza św. I Procesja z Wawelu do Rynku Głównego.

2 listopada – Msza św. za dusze polskich władców i bohaterów narodowych z procesją do krypty św. Leonarda.

19 września w dzienniku „Nasz Dziennik” ukazał się artykuł Piotra Boronia pt. „Patriotyczny splendor Wawelu”. Zachęcam do lektury bowiem opisuje on jak wielkie wrażenie robi m.in. Skarbiec Koronny w nowej odsłonie na parterze gotyckiego zamku Władysława Łokietka. Król dokonując pierwszej w dziejach koronacji na Wawelu w 1320 roku wyznaczył właśnie tu miejsce przechowywania najświętszych i bezcennych dla ciągłości ceremonialnej insygniów władzy.

Najstarszy spis inwentarza Skarbca pochodzi z 1475 roku i zawiera m.in. włócznię Maurycego ( otrzymaną przez Bolesława Chrobrego w 1000 roku od Ottona III na zjeździe gnieźnieńskim, miecze grunwaldzkie, hafty św. Jadwigi Królowej, chorągwie, krucyfiksy, Szczerbiec i inne).

Skarbiec został ubogacony przez Jagiellonów. Jednak włamanie Augusta II Sasa, czy też rabunek pruski uszczupliły zasoby cennych pamiątek.

Niektóre zrabowane również w czasie II wojny światowej skarby wawelskie wraz z arrasami wróciły w latach 1959 – 1961 aż z Kanady.

I w 2022 roku zabłysły znów nowym blaskiem. Złocone, dosłownie lśnią w nowych gablotach w nowej obszernej przestrzeni zamku (magazyny Archiwum Narodowego przeniesiono w 2020 roku do nowej siedziby). Eksponaty umieszczono obecnie w dwunastu salach, zamiast w dotychczasowych czterech. Można tu zobaczyć np. postać Jana III Sobieskiego przystrojonego w płaszcz Orderu Świętego Ducha. Szczerbiec zaś został szczególnie wyeksponowany w jednej z sal.

Warto było w minione wakacje odwiedzić Wawel. Czekało tam wiele atrakcji dla zwiedzających, były prezentacje dzieł malarskich Wyczółkowskiego, rzeźb Bronisława Chromego , skarbów i pamiątek zgromadzonych przez Lanckorońskich. Były proponowane warsztaty fotograficzne i filmowe. Przewodnicy poprowadzili dzieci  specjalnymi trasami w tym po krużgankach słynnego dziedzińca arkadowego, na którym Stańczyk zaczepiał dostojników po audiencjach u króla.

Poza sezonem letnim na zwiedzających czekają stałe wystawy również atrakcyjne.

Rozważanie powstało na podstawie art. z "Naszego Dziennika" z 24-25 wrzesień 2022. i "Przewodnika Pielgrzyma".

Czesław Robak